Over Gelderman

De bloei van de textielindustrie in Oldenzaal is ondenkbaar zonder de familie Gelderman. In 1817 vestigde P.J. Gelderman zich als katoenspinner in Oldenzaal.

Vanaf het begin bekleedden de firmanten maatschappelijke functies in Oldenzaal en daarbuiten. De familie voelde zich zeer betrokken bij de stad Oldenzaal. Een eigen Stichting voor Ontwikkeling en Ontspanning ontwikkelde een groot aantal activiteiten voor brede lagen van de bevolking.

De oude textielfabriek lag al jaren braak achter een haag van groene wildgroei, terwijl het prachtig gelegen is tussen de centrumkern van Oldenzaal en het bedrijventerrein. Naast de bestaande bedrijvigheid wil de Gelderman Fabriek een nieuw parade paardje zijn voor Oldenzaal.

De Transformatie

De potenties van de oude Textielfabriek en de bijbehorende terreinen zijn groot. Het complex heeft een markante ligging aan de rand van de kern van Oldenzaal.

Oldenzaal heeft een prachtige omgeving en een grote variatie aan bouwvolumes. Gezien de hoge cultuurhistorische waarden van de oude Geldermanfabriek vraagt het proces van herbestemming om grote zorgvuldigheid. Om tot een concreet transformatieplan te komen zijn er zestal stappen geformuleerd:

Bij het her-ontwikkelen van een locatie is het essentieel dat je goed aansluit op de behoeftes van alle belanghebbenden. Deze belanghebbenden kunnen toekomstige kopers, huurders, exploitanten, bewoners maar ook omwonenden en belangenorganisaties zijn. Het resultaat van dit onderzoek is een visuele impressie van wat er daadwerkelijk speelt!

Aangezien de fabriek in zwaar vervallen toestand is. Door zwaar verval dienen betonnen vloeren en staalconstructies te worden onderzocht.

Koppeling naar omgeving, accenten en verbindingen. Onderzoek naar de koppeling met Oldenzaal Centraal (rondom NS station), de aansluiting tussen centrum en Berghuizen, de aansluiting met bedrijventerrein Eekte.

Controle baksteen, muren en voegwerk. Staat van de kapconstructie, ramen, deuren en kozijnen

Co-creatie in concepten. Met de resultaten welke voortkomen uit bovenstaande onderzoeken, en in combinatie met de doelstellingen van de opdrachtgever kun je samen met geselecteerde belanghebbenden in co-creatie oplossingen ontwikkelen die zowel bijdragen aan de doelstelling van de opdrachtgever en tegemoet komen aan de belangen (en behoeften) van de doelgroep.

Architectuur verkenning, ruimtelijke structuur en functionele samenstelling. Digitaal tekenen van het pand. Analyse restauratie-/renovatie mogelijkheden. Het maken van drie mogelijke indelingen voor het gehele complex. In de studies worden de potentiele gebruikers opgenomen.

Ten aanzien van de concrete transformatie van de Gelderman Fabriek heeft Anno 1863 een samenwerking met Stichting Brug naar Werk (SBnW). Die houdt zich bezig met arbeidsparticipatie. SBnW richt zich op mensen met een moeilijk te overbruggen afstand tot de arbeidsmarkt. Door deelname aan interne en externe werkprojecten bouwen de deelnemers werkervaring op. Hiermee worden de kansen op de arbeidsmarkt vergroot. Werkervaringsplaatsen zijn een middel om mensen weer in beweging en aan het werk te krijgen of om ze bij te scholen.

Oldenzaal heeft een rijke historie en kent al een burcht omgeven door een wal rond het jaar 700. In de negende eeuw wordt Oldenzaal in bronnen beschreven. Net als in andere Twentse plaatsen, werd textiel het belangrijkste handelswaar. De industrie bloeide, maar de arbeiders bleven arm. Dat heeft invloed gehad op het beeld van het huidige Oldenzaal. Het is nog steeds een stad van weinig rijkdom. De textielindustrie is inmiddels verdwenen, maar er zijn diverse bedrijfstakken en een sterke transportsector voor teruggekomen. Op dit moment is Oldenzaal in totaal 2207 hectare groot. Hiervan bestaat 40 hectare uit binnenwateren (vijvers etc.) en 8 hectare uit historische binnenstad. Eind 2008 waren er in totaal 14.145 woningen.

Toerisme wordt steeds belangrijker. Ook is Oldenzaal gelegen in een streek met prachtige natuur profiteert hiervan. Daarnaast is de stad een belangrijke vestigingsplaats geworden voor transportcentra. Dat komt omdat Oldenzaal heel gunstig ligt op de weg naar Noord- en Oost-Europa. Niet voor niks liggen industriegebieden Hanzepoort en Hazewinkel aan de A1, een belangrijke verkeersader van de Randstad naar Duitsland. Oldenzaal is nu een modern centrum van bedrijvigheid op een strategische plek in West-Europa.

Oldenzaal kent een groot aantal waardevolle panden. In de stad zijn maar liefst negentien rijksmonumenten aanwezig, waaronder twee archeologische monumenten, en 30 gemeentelijke monumenten. Dit cultuurhistorische erfgoed geeft een goed beeld van de ontwikkeling van de stad. Oldenzaal heeft daardoor een grote aantrekkingskracht op toeristen. Indien Oldenzaal meer aandacht wil geven aan het onderscheidend vermogen van de stad is het van belang om naast waardering van het erfgoed hierin ook meer te investeren. Naast behoud van monumenten kan de beleving ervan verbeterd worden door bevordering van de toegankelijkheid, meer activiteiten/ levendigheid en uitstraling van het geheel. Om de bestaande en toekomstige ruimtelijke kwaliteit van de stad te kunnen waarborgen, bestaat de behoefte om het totale erfgoed in beeld te brengen en te bepalen hoe er mee om te gaan.

De Huurders

De echte kracht van de Gelderman Fabriek zit in het stimuleren van samenwerking tussen sectoren, bedrijven en mensen. Door verschillende achtergronden ontstaan de mooiste dingen.